Εντείνεται ο σκεπτικισμός από την πλευρά της αγοράς για την αποτελεσματικότητα που θα έχουν τα νέα μέτρα για την καταπολέμηση της ακρίβειας μετά και τη δημοσίευση των σχετικών υπουργικών αποφάσεων, οι οποίες καθορίζουν τις λεπτομέρειες εφαρμογής τους.
Η κριτική για τη συνέχιση των παρεμβάσεων στην αγορά είναι έντονη, με τους περισσότερους να τονίζουν την αντίφαση ότι προέρχονται από μια φιλελεύθερη κυβέρνηση. «Το πλαφόν στο περιθώριο μεικτού κέρδους σε βασικά προϊόντα αν και προσωρινό μέτρο κλείνει σχεδόν τρία χρόνια» υπενθυμίζουν με νόημα στελέχη των λιανεμπόρων και των προμηθευτών.
Ανάλογο ήταν άλλωστε και το «μήνυμα» προς την οδό Νίκης και το υπουργείο Ανάπτυξης από τον πρόεδρο του ΣΕΒ, Δημήτρη Παπαλεξόπουλο. «Η ακρίβεια αντιμετωπίζεται από μια καλά λειτουργούσα αγορά. Εκεί πρέπει να επικεντρωθούμε και όχι στην υπερ-ρύθμιση κάθε λεπτομέρειας» παρατήρησε γλαφυρά ο επικεφαλής των βιομηχάνων.
Τι θα γίνει με τις τιμές
Ενώ η «κανονικότητα» της ακρίβειας δεν αναμένεται να ανατραπεί, καθώς οι τιμές, όπως όλοι – επισήμως και ανεπισήμως – παραδέχονται, δεν πρόκειται να επιστρέψουν στα επίπεδα που ήταν πριν την πληθωριστική κρίση, η αγορά διατείνεται ότι ο ρυθμός των ανατιμήσεων θα εμφανίσει έντονη επιβράδυνση σε σχέση με το 2023.
«Ήδη τις δύο – τρεις τελευταίες Τρίτες δεν υπάρχουν ανατιμήσεις» αναφέρει στον ΟΤ στέλεχος των σούπερ μάρκετ, επισημαίνοντας επίσης ότι κάποιες εταιρείες που είχαν στείλει τιμοκαταλόγους με αυξημένες τιμές αποφάσισαν να μην υλοποιήσουν τις αυξήσεις. Επίσης ορισμένοι προμηθευτές, ελάχιστοι, όπως τονίζεται, πήραν πίσω τιμοκαταλόγους χονδρικής με ανατιμήσεις ενόψει της ρύθμισης για την τρίμηνη απαγόρευση προσφορών στα προϊόντα που οι τιμές τους θα αυξηθούν μετά τις 10 Ιανουαρίου. Να θυμίσουμε ότι οι επιχειρήσεις της οργανωμένης λιανικής οφείλουν να ενημερώνουν για οποιαδήποτε αύξηση τιμής σε 60 κατηγορίες προϊόντων που είναι απαραίτητα για την αξιοπρεπή διαβίωση ή προϊόντα υψηλής ζήτησης, με τους τιμοκαταλόγους να αποστέλλονται στο υπουργείο Ανάπτυξης κάθε Τρίτη, έως τις 15:00.
Εξαίρεση αποτελούν τα προϊόντα τα οποία έχουν σχέση με τα χρηματιστήρια εμπορευμάτων, όπως τα οπωροκηπευτικά.
Σε κάθε περίπτωση, οι όποιες επιδράσεις των μέτρων για την αντιμετώπιση της ακρίβειας θα αρχίσουν να φαίνονται στην τσέπη των καταναλωτών στα τέλη του προσεχούς Μαρτίου, σημειώνεται.
Στις κατηγορίες των προϊόντων στις οποία επιβάλλεται η μείωση κατά 30% των παροχών από τους προμηθευτές στους λιανέμπορους, όπως τα απορρυπαντικά, τα καθαριστικά, τα είδη προσωπικής υγιεινής και οι βρεφικές πάνες, προβλέπεται οι τιμές να μειωθούν αν και το ύψος των μειώσεων δεν είναι ξεκάθαρο. Εκτιμάται πως οι μειώσεις θα κυμαίνονται από 10% έως και 15%, ενώ δεν αποκλείεται και σε κάποια προϊόντα να δούμε πτώση 20%.
Αντίθετα στο βρεφικό γάλα δεν μπορεί να εκτιμηθεί το ύψος της μείωσης της τελικής τιμής.
Όσον αφορά το βρεφικό γάλα, υπενθυμίζεται ότι ο νόμος προβλέπει πως το μικτό περιθώριο κέρδους δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερο από το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης, στην οικεία κατηγορία προϊόντων, βάσει των οικονομικών καταστάσεων της αμέσως προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου, από την έναρξη ισχύος του παρόντος, προσαυξημένο κατά 7% επί των καθαρών πωλήσεων, αφαιρουμένων των εκπτώσεων, των πιστώσεων ή άλλων παροχών. Επίσης, με την υπουργική απόφαση καθορίζεται αυστηρό πλαφόν στο λειτουργικό κόστος που μπορούν να επικαλούνται οι επιχειρήσεις κατά τον έλεγχό τους από τη ΔΙΜΕΑ.
Σχετικά με τις προσφορές υποστηρίζεται ότι σταδιακά οι εταιρείες θα προχωρήσουν σε μεγαλύτερες μειώσεις τιμών προκειμένου να διατηρήσουν τα μερίδιά τους στην αγορά.
Σε ποιες περιπτώσεις απαγορεύονται οι εκπτώσεις και οι προσφορές
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την απόφαση του υπουργείου Ανάπτυξης για την εφαρμογή των μέτρων αντιμετώπισης ανατιμήσεων και για την εξειδίκευση των προωθητικών ενεργειών και εκπτώσεων, από τη 10η Ιανουαρίου 2024, για τα καταναλωτικά προϊόντα για τα οποία ανακοινώνεται αύξηση τιμής, δεν επιτρέπεται οποιαδήποτε προωθητική ενέργεια κατά τη διάθεσή τους στους καταναλωτές για τρεις μήνες από την ημερομηνία κατά την οποία εφαρμόζεται η αύξηση τιμής.
Αναλυτικά, δεν επιτρέπονται οι ακόλουθες προωθητικές ενέργειες:
α) Η πώληση προϊόντος για το οποίο δηλώνεται με οποιονδήποτε τρόπο ότι πωλείται σε χαμηλότερη τιμή από οποιαδήποτε τιμή αναφοράς (λ.χ. έκπτωση ή προσφορά),
β) η πώληση προϊόντος για το οποίο δηλώνεται με οποιονδήποτε τρόπο ότι πωλείται σε συσκευασία που περιέχει επιπλέον ποσότητα ως «δώρο» για τον καταναλωτή,
γ) η πώληση πολυσυσκευασίας, αποτελούμενης από περισσότερα του ενός όμοια μεταξύ τους συσκευασμένα προϊόντα, για την οποία δηλώνεται με οποιοδήποτε τρόπο ότι εμπεριέχει μία ή περισσότερες συσκευασίες «ΔΩΡΟ» ή ότι προσφέρεται σε χαμηλότερη τιμή από οποιαδήποτε τιμή αναφοράς (λ.χ. έκπτωση ή προσφορά),
δ) η πώληση προϊόντος για το οποίο δηλώνεται ότι πωλείται μαζί με άλλο, διαφορετικό, προϊόν ως «ΔΩΡΟ»,
ε) η πώληση προϊόντος με έκπτωση ή προσφορά που παρέχεται από εκπτωτικό κουπόνι, δωροεπιταγή, πόντους αγορών ή άλλα συστήματα επιβράβευσης (λ.χ. loyalty cards),
στ) η συμμετοχή σε οποιοδήποτε φυλλάδιο ή διαφήμιση λιανοπωλητή που αναφέρει ή υπονοεί ότι το προϊόν προσφέρεται σε συμφέρουσα για τον καταναλωτή τιμή (π.χ. αναφορές όπως «μόνο», «best value», «εξαιρετική τιμή», «ευκαιρία»).
Τα παραπάνω ισχύουν και για προϊόντα που εισάγονται για πρώτη φορά στην αγορά, με την ίδια ή άλλη ονομασία, με την ίδια ή άλλη συσκευασία, και διαφορετικό ραβδωτό κωδικό είδους (barcode):
α) Μετά την απόσυρση άλλου προϊόντος της ίδιας επιχείρησης με τις ίδιες ή παραπλήσιες ιδιότητες ή
β) εμπεριέχουν μικρότερη ή μεγαλύτερη ποσότητα, κατά 50%, από άλλο όμοιο η παραπλήσιο προϊόν που διαθέτει η ίδια επιχείρηση στην αγορά, με αυξημένη τιμή μονάδας, ή
γ) διατίθενται από άλλη νέα επιχείρηση που συνεργάζεται ή συνδέεται με επιχείρηση που ήδη διαθέτει στους καταναλωτές προϊόντα της ίδιας κατηγορίας από την έναρξη ισχύος της παρούσας.
Σε ό,τι αφορά το μέτρο της μείωσης της αρχικής τιμής συγκεκριμένων κατηγοριών προϊόντων, η οποία ισούται τουλάχιστον με το 30% του αθροίσματος των παροχών – εκπτώσεων των προμηθευτών προς τους λιανέμπορους, από την απόφαση καθορίζονται οι κατηγορίες παροχών αλλά και οι κατηγορίες προϊόντων όπου το μέτρο θα εφαρμοστεί.
Συγκεκριμένα, αφορά τις ακόλουθες κατηγορίες εκπτώσεων, πιστώσεων και άλλων παροχών που μειώνουν την αρχική τιμή προ εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών:
α) Εκπτώσεις επί τιμολογίου, ήτοι εκπτώσεις που αναγράφονται στο τιμολόγιο πώλησης των προϊόντων από την επιχείρηση στο λιανοπωλητή και
β) πιστωτικά τιμολόγια που εκδίδονται από την επιχείρηση προς το λιανοπωλητή.
Οι κατηγορίες προϊόντων που εφαρμόζεται το μέτρο είναι οι ακόλουθες:
1 Απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων (σε σκόνη, υγρό ή ταμπλέτες)
2 Απορρυπαντικά ρούχων για πλύσιμο στο χέρι
3 Απορρυπαντικά πλυντηρίου πιάτων (σε σκόνη, υγρό ή ταμπλέτες)
4 Απορρυπαντικά για πλύση πιάτων και σκευών στο χέρι
5 Καθαριστικά επιφανειών παντός είδους
6 Χλωρίνες
7 Σαμπουάν και conditioner
8 Αφρόλουτρα
9 Σαπούνια σε υγρή μορφή
10 Σαπούνια σε στερεά μορφή
11 Οδοντόκρεμες
12 Βρεφικές και παιδικές πάνες
Καθαρές τιμές από το χωράφι στο ράφι
Σε ό,τι αφορά την εφαρμογή του μέτρου των «καθαρών τιμών» σε νωπά προϊόντα, δηλαδή το μέτρο που προβλέπει ότι οι επιχειρήσεις που πωλούν νωπά τρόφιμα, τα πωλούν χωρίς να χορηγούν εκπτώσεις, πιστώσεις ή άλλες παροχές σε άλλες επιχειρήσεις, που υπερβαίνουν, αθροιστικά, το 3% επί της τιμής πώλησης προ εκπτώσεων, πιστώσεων ή άλλων παροχών, προβλέπεται ότι θα αφορά τα ακόλουθα προϊόντα:
– Νωπά φρούτα (μη επεξεργασμένα)
– Νωπά λαχανικά (μη επεξεργασμένα)
– Νωπό μοσχάρι (μη επεξεργασμένο, εξαιρουμένης της κοπής)
– Νωπό χοιρινό (μη επεξεργασμένο, εξαιρουμένης της κοπής)
– Νωπό κοτόπουλο (μη επεξεργασμένο, εξαιρουμένης της κοπής)
– Νωπά ψάρια (μη επεξεργασμένο, εξαιρουμένης της κοπής)
