Τις επιπτώσεις στην αγορά πετρελαίου από τον πόλεμο Ισραήλ-Χαμάς μελετά έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας. Η βασική πρόβλεψη των οικονομολόγων παραμένουν τα 90 δολάρια το βαρέλι για το τρέχον τρίμηνο, καθώς είναι μέτριος ο αντίκτυπος στην αγορά πετρελαίου. Ωστόσο δεν μπορεί να παραβλεφθεί ότι ο πόλεμος μπορεί να πάρει άλλες διαστάσεις δημιουργώντας προβλήματα στον ανεφοδιασμό και οδηγώντας ανοδικά τις τιμές του πετρέλαιου.
Η Παγκόσμια Τράπεζα αντλώντας παραδείγματα από τις συγκρούσεις στην περιοχή και τις επιπτώσεις που είχαν στην παγκόσμια παραγωγή κατέστρωσε τρία σενάρια κινδύνων, ανάλογα με το μέγεθος της διαταραχής, για να διαμορφώσει τις προβλέψεις τις για τιμές. Το πιο ήπιο σενάριο προβλέπει ότι οι τιμές θα μπορούσαν να είναι στα 93 το βαρέλι και το χειρότερο «βλέπει» εκτόξευση στα 157 δολάρια το βαρέλι.
Προς τον παρόν ο αντίκτυπος από την σύγκρουση στη Μέση Ανατολή είναι μέτριος και συνάδει με τις βασικές προβλέπεψεις. Οι τιμές της ενέργειας αναμένεται να μειωθούν κατά 29% το 2023 και περαιτέρω κατά 5% το 2024, καθώς η υποτονική παγκόσμια ανάπτυξη μειώνει τη ζήτηση. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο, οι τιμές του πετρελαίου προβλέπεται να διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στα 90 δολάρια/βαρέλι το τρέχον τρίμηνο και 84 δολάρια/βαρέλι το 2023 συνολικά, από 100 δολάρια/βαρέλι το 2022 .
Οι περικοπές παραγωγής από τον ΟΠΕΚ+,που αναμένεται να ισχύσουν μέχρι το τέλος του 2023, έχουν ως επί το πλείστον αντισταθμιστεί από την αύξηση της προσφοράς από άλλες πηγές, με αποτέλεσμα να έχουν περιορισμένο αντίκτυπο στις τιμές του πετρελαίου. Καθώς αίρονται οι περικοπές παραγωγής από τους μεγάλους παραγωγούς του ΟΠΕΚ+ και η παγκόσμια δραστηριότητα επιβραδύνεται, συμπεριλαμβανομένης της συνεχιζόμενης επιβράδυνσης στην Κίνα, οι τιμές του πετρελαίου αναμένεται να μειωθούν κατά μέσο όρο σε 81/βαρέλι το 2024.
Τα σενάρια των κινδύνων
Σύμφωνα με τη βασική πρόβλεψη, η σύγκρουση θα έχει περιορισμένο αντίκτυπο στις τιμές των βασικών εμπορευμάτων. Σύμφωνα με το σενάριο μικρής διαταραχής της προσφοράς πετρελαίου, οι τιμές θα αυξηθούν αρχικά κατά 3 έως και 13% πάνω από το βασικό σενάριο των 90 δοαλρίων το βαρέλι. Ωστόσο, σύμφωνα με σενάρια που περιλαμβάνουν πιο εκτεταμένες διαταραχές του εφοδιασμού, οι αρχικές μεταβολές στις τιμές θα μπορούσαν να είναι μεγαλύτερες. Σε ένα σενάριο μεγάλης διαταραχής, οι τιμές θα μπορούσαν αρχικά να αυξηθούν έως και 75% από το βασικό σενάριο. Το ιστορικό προηγούμενο υπογραμμίζει ότι ανάλογα με τη διάρκεια και την κλίμακα οποιασδήποτε κλιμάκωσης, είναι δυνατόν να υπάρξουν σημαντικές διαταραχές και να εκτοξευθούν οι τιμές.
Μια κλιμάκωση της σύγκρουσης θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντικές διαταραχές του ενεργειακού εφοδιασμού, αποτελώντας σημαντικό κίνδυνο για τις εν λόγω βασικές προβλέψεις. Για να εκτιμηθούν οι πιθανές επιπτώσεις μιας τέτοιας κλιμάκωσης στις αγορές πετρελαίου και άλλων ενεργειακών αγορών, εξετάζονται τρία σενάρια κινδύνου, καθένα από τα οποία αντανακλά τη σοβαρότητα της
Σε προηγούμενα επεισόδια οι αρχικές εξάρσεις των τιμών συχνά αντιστρέφονταν γρήγορα. Για παράδειγμα, υπήρξε μόνο μια σύντομη άνοδος των τιμών του πετρελαίου κατά τη διάρκεια του Σεπτεμβρίου-Νοεμβρίου 1980, μετά το ξέσπασμα του πολέμου Ιράν-Ιράκ τον Σεπτέμβριο του 1980. Παρομοίως, η αιχμή των τιμών μετά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ τον Αύγουστο του 1990 ήταν βραχύβια και υποχώρησε μόλις έγινε φανερό στις αρχές του 1991 ότι το Κουβέιτ θα απελευθερωνόταν από τις δυτικές δυνάμεις. Ωστόσο, μερικά επεισόδια, όπως το πρώτο και το δεύτερο πετρελαϊκό σοκ, αφορούσαν πιο έντονες και πιο διαρκείς διαταραχές που είχαν ως αποτέλεσμα πιο επίμονες αυξήσεις των τιμών. Αναγνωρίζοντας ότι η πορεία των τιμών μετά από ένα σοκ θα εξαρτιόταν σε σημαντικό βαθμό από εγγενώς απρόβλεπτα γεωπολιτικά ενδεχόμενα, τα σενάρια που παρουσιάζονται παρακάτω επικεντρώνονται αποκλειστικά στις αρχικές επιπτώσεις των διαταραχών της αγοράς πετρελαίου στις τιμές.
Σενάριο μικρής διαταραχής
Αυτό το σενάριο υποθέτει ότι η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου μειώνεται κατά 0,5 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως (mb/d) έως 2 mb/d , ήτοι 0,5 και 2% της προσφοράς του 2023, ανάλογα με τις γεωπολιτικές εξελίξεις. Η μείωση αυτή είναι συγκρίσιμη με τη μεταβολή της προσφοράς που παρατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου στη Λιβύη το 2011 (σχεδόν 2% μείωση της παγκόσμιας προσφοράς εκείνη την εποχή) . Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν αρχικά κατά 3 έως 13%, δηλαδή κατά 3-12 δολάρια το βαρέλι πάνω από το βασικό σενάριο των 90 δολαρίων, ήτοι θα διαπραγματεύονται από 93- 103 δολάρια το βαρέλι.
Σενάριο μέτριας διαταραχής
Ωστόσο, το ιστορικό προηγούμενο υποδηλώνει την πιθανότητα ευρύτερων διαταραχών. Ανάλογα με το πόσο θα κλιμακωθεί η διαταραχή, το σενάριο της μέσης διαταραχής υποθέτει ότι η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου μειώνεται κατά 3 έως 5 mb/d (περίπου 3 έως 5% του προσφοράς του 2023. Η ποσότητα Η μείωση συγκρίνεται με την απώλεια του 3% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου κατά τη διάρκεια του πολέμου στο Ιράκ το 2003. Σύμφωνα με αυτή την πρόβλεψη οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν από 21% ως 35% , δηλαδή από 19 ως 31 δολάρια το βαρέλι και θα βρεθούν στα επίπεδα από 109 ως 121 δολάρια το βαρέλι
Σενάριο μεγάλης διαταραχή
Σε αυτό το σενάριο, η κρίση παίρνει τις διαστάσεις μιας περιφερειακής σύγκρουσης, η οποία διαταράσσει απότομα την προσφορά πετρελαίου. Η παγκόσμια προσφορά πετρελαίου θα μειωθεί κατά 6 έως 8 mb/d (περίπου 6 έως 8 % της προσφοράς του 2023). Αυτό το σενάριο είναι συγκρίσιμο με την αρχική διαταραχή που σχετίζεται με το αραβικό εμπάργκο στο πετρέλαιο το 1973, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την απώλεια σχεδόν του 7,5% της παγκόσμιας προσφοράς πετρελαίου εκείνη την εποχή. Σύμφωνα με αυτό το σενάριο, οι τιμές του πετρελαίου θα αυξηθούν αρχικά κατά 56 έως 75%, δηλαδή κατά 50-67 δολάρια το βαρέλι, που θα τις οδηγήσει στο εύρος των 140-157 δολάρια το βαρέλι.
