Αρνητική εξέλιξη για όποιες έκτακτες παροχές τελούσαν υπό σκέψη να δοθούν το Πάσχα, αλλά και για τη δυναμική που θα είχε στο α΄τρίμηνο του 2024 η ελληνική οικονομία, θεωρούνται τα προσωρινά στοιχεία που ανακοίνωσε η Ελληνική Στατιστική Αρχή για το 2023.
Αν και τελούν υπό αναθεώρηση τον Οκτώβριο και μπορεί να υπάρχουν νέες εκπλήξεις, είτε ευχάριστες (προς τα πάνω) είτε δυσάρεστες (προς τα κάτω), η ΕΛΣΤΑΤ ανέτρεψε τις προβλέψεις του προϋπολογισμού: ανακοίνωσε ότι το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν αυξήθηκε κατά 2,0% για το 2023, που σημαίνει ότι το ονομαστικό ΑΕΠ αποτιμάται σε 220,3 δισ. ευρώ αντί 222,766 δισ. που ήταν η πρόβλεψη στον τρέχοντα προϋπολογισμό (σε τρέχουσες τιμές).
Τα 2,5 δισ. ευρώ που έλειψαν αφορούν το 2023. Αποτελούν όμως και αφετηρία για το 2024, καθώς υποδεικνύουν ότι το 2024 δεν μπήκε με τη «φόρα» που θα υπολόγιζε η κυβέρνηση, όταν προέβλεπε ανάπτυξη 2,4% για πέρυσι και 2,9% για φέτος.
Μικρό «καλάθι»
Αυτό καθιστά πλέον όλους στην κυβέρνηση πολύ πιο συγκρατημένους στις προβλέψεις και στα σχέδια για έκτακτες παροχές πριν το Πάσχα. Γιατί με χαμηλότερο ΑΕΠ αναμένονται και λιγότερα έσοδα από άμεσους ή έμμεσους φόρους.
Παροχές θα δίνονταν από το υπερπλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού. Ο Κωστής Χατζηδάκης όμως εχθές, όπως και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός λίγες μέρες νωρίτερα, έσπευσαν να τονίσουν ότι «δεν φαίνονται στον ορίζοντα» περιθώρια για νέες παροχές, ως τώρα τουλάχιστον. Αντιθέτως μάλιστα, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών δήλωσε μεν πως η ανάπτυξη στην Ελλάδα ήταν τετραπλάσια από τον μέσο όρο της ευρωζώνης πέρυσι, θυμίζει όμως και ότι πρέπει να συνεχιστεί η προσπάθεια επίτευξης των στόχων που έχουν τεθεί, δηλαδή υπερδιπλάσιο πρωτογενές από πέρυσι: 2,1% του ΑΕΠ αντί 1,1% που ήταν ο περσινός στόχος.
Ακόμα και αν η ΕΛΣΤΑΤ αναθεωρήσει τα στοιχεία αυτά τον Οκτώβριο, οπότε αναμένεται η ακριβής μέτρηση με βάση και στοιχεία που δεν ήταν ακόμα διαθέσιμα ή πλήρη (όπως π.χ. για ιδιωτική κατανάλωση ή άλλες μεταβλητές που δεν έχουν προλάβει να αποτυπωθούν πλήρως) τα οριστικά στοιχεία θα ανακοινωθούν σχεδόν ένα εξάμηνο μετά το Πάσχα.
«Τις πταίει»
Τη «ζημιά» πάντως για το 2023 φαίνεται πως έκαναν το τελευταίο τρίμηνο της χρονιάς και ειδικά οι επενδύσεις.
Το «μυστήριο» πάντως (που μπορεί να λυθεί ενδεχομένως τον Οκτώβριο όταν βγουν τα οριστικά στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ) είναι ότι οι πραγματικές επενδύσεις, ως σχηματισμός παγίου κεφαλαίου, αυξήθηκαν το 2023 κατά 4% ή 1,1 δισεκατομμύριο ευρώ (από 26,796 δισ. σε 27.879 δισ. ευρώ).
Ωστόσο στο σύνολο της χρονιάς μειώθηκαν κατά 0,5% (από 30,678 σε 30,511 δισ. ευρώ). Αυτό οφείλεται στο ότι η ΕΛΣΤΑΤ προσμετρά και τη «μεταβολή αποθεμάτων» που αθροιστικά ήταν αρνητική αφού μέσα στο 2023 υποχώρησε κατά σχεδόν 9 δισ. ευρώ (από 15,396 δισ. σε 6,485 δισ.). Αν και στα στοιχεία δεν καταγράφεται αναλυτικά σε τι ακριβώς συνίσταται και πού οφείλεται μια τέτοια μείωση, στο μέγεθος αυτό συνυπολογίζεται και τυχόν μείωση σε πρώτες ύλες στις αποθήκες των επιχειρήσεων ή ημιτελή προϊόντα πριν ολοκληρωθεί η παραγωγή τους, που ίσως μπορεί να αποδειχθεί πως ήταν και συγκυριακή, εφόσον οφείλεται σε έκτακτους λόγους, όπως ενδεχομένως π.χ. σε καθυστέρηση παραλαβών και παραγγελιών πρώτων υλών λόγω της κρίσης που ξέσπασε στα τέλη του 2023 στην Ερυθρά Θάλασσα και της δυσκολίας που αυτή προκάλεσε στην έγκαιρη προσέγγιση φορτίων από Κίνα και Ασία στον Πειραιά (με περίπλου της Αφρικής αντί μέσω του Σουέζ).
Όχι τυχαία ίσως, το 2023 καταγράφεται και μεγαλύτερη αύξηση των εξαγωγών από τις εισαγωγές (3,7% έναντι 2,1% αντίστοιχα).
Στις άλλες συνιστώσες του ΑΕΠ πάντως, καταγράφεται επίσης γενική αύξηση το 2023, όπως στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη (+1,2%), στην συνολική καταναλωτική δαπάνη και στην δαπάνη των νοικοκυριών (+1,8%), στην αντίστοιχη δαπάνη Γενικής Κυβέρνησης (+1,7%).
