Το πότε θα αρχίσουν να μειώνουν τα επιτόκια είναι μόνο το πρώτο σημείο διαμάχης μεταξύ των υπευθύνων χάραξης πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι οποίοι φαίνεται επίσης να διαφωνούν για το πώς ακριβώς θα περιορίσουν την άνευ προηγουμένου περίοδο σύσφιγξης της νομισματικής τους πολιτικής.
Οι αξιωματούχοι επί του παρόντος επεξεργάζονται το αν θα αρχίσουν τις μειώσεις τον Απρίλιο ή τον Ιούνιο – μια σχετικά απλή απόφαση, αν αναλογιστεί κανείς ότι πρέπει επίσης να σταθμίσουν το μέγεθος του βηματισμού τους, το πόσο γρήγορα θέλουν να προχωρήσουν και πού θα καταλήξει το κόστος δανεισμού.
Τα 26 μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου πρέπει επίσης να βρουν έναν τρόπο να δηλώσουν τις προθέσεις τους χωρίς να αθετήσουν τις επανειλημμένες υποσχέσεις τους, οι οποίες καθοδηγούνται από τα δεδομένα.
Οι κίνδυνοι
Η διαδικασία περιπλέκεται από ένα πλήθος κινδύνων – από τις μισθολογικές διαπραγματεύσεις μέχρι την παραπαίουσα οικονομία της ευρωζώνης και τις ναυτιλιακές διαταραχές στην Ερυθρά Θάλασσα – που θα μπορούσαν να ανακόψουν την επιστροφή του πληθωρισμού στο 2%. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ και η Τράπεζα της Αγγλίας προσθέτουν ακόμη περισσότερη αβεβαιότητα, καθώς και αυτές συζητούν για το πότε και πώς θα αρχίσουν τη χαλάρωση.
«Όλες οι πόρτες είναι ανοιχτές όσον αφορά τον ρυθμό μείωσης των επιτοκίων και το μέγεθος των όποιων βημάτων», δήλωσε ο Anatoli Annenkov, οικονομολόγος της Societe Generale, ο οποίος προβλέπει ότι η ΕΚΤ θα κάνει μειώσεις μία φορά κάθε τρεις μήνες από το τρίτο τρίμηνο, προσθέτοντας ότι «Είναι μια συζήτηση που θα γίνει μεταξύ γερακιών και περιστεριών, με βάση τα δεδομένα».
Υπήρχαν αποκλίνουσες απόψεις σχετικά με το πώς θα πρέπει να γίνουν οι μειώσεις μεταξύ των αναλυτών που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση πριν από τον τελευταίο καθορισμό της πολιτικής της ΕΚΤ τον Ιανουάριο. Ενώ ορισμένοι έβλεπαν μειώσεις σε κάθε συνεδρίαση, από τη στιγμή που θα ξεκινούσαν, άλλοι ανέμεναν κινήσεις σε κάθε δεύτερη συνεδρίαση.
Οι προβλέψεις
Οι προβλέψεις για το πόσο θα πέσει το επιτόκιο καταθέσεων από το σημερινό υψηλό του 4% διέφεραν επίσης σημαντικά: Για τα μέσα του 2025, κυμαίνονται από 1,5% έως 3,25%. Οι οικονομολόγοι της Deutsche Bank βλέπουν τώρα ακόμη και τις δύο πρώτες μειώσεις να είναι 50 μονάδες βάσης η καθεμία.
Ενδέχεται να προκύψει κάποια αποσαφήνιση από τη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις 6-7 Μαρτίου, οπότε οι νέες τριμηνιαίες προβλέψεις θα βοηθήσουν να διευθετηθεί η διαφωνία μεταξύ των αξιωματούχων που πιέζουν για μια κίνηση τον επόμενο μήνα και εκείνων που θέλουν διαβεβαίωση από πρόσθετες μετρήσεις του πληθωρισμού και στοιχεία για τους μισθούς.
Το τελευταίο στρατόπεδο, μέχρι στιγμής, φαίνεται να είναι μεγαλύτερο και περιλαμβάνει την πρόεδρο Κριστίν Λαγκάρντ και τον επικεφαλής οικονομολόγο Φίλιπ Λέιν, οι οποίοι έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι ο Ιούνιος είναι η πιο πιθανή επιλογή. 
Ο Λετονός Μάρτινς Καζάκς προειδοποίησε για μια επανάληψη της δεκαετίας του 1970 και του 80, όταν τα επιτόκια μειώθηκαν πρόωρα, ο πληθωρισμός επανήλθε και το κόστος δανεισμού αυξήθηκε ξανά.
Ο Καζάκς και άλλα «γεράκια» έχουν διατυπώσει την ιδέα να…κρατήσουν τα πυρά προς το παρόν, προκειμένου να διασφαλίσουν ότι ο πληθωρισμός είναι πραγματικά σε καλό δρόμο, αλλά στη συνέχεια να καλύψουν το κενό χρησιμοποιώντας μεγαλύτερες αυξήσεις.
«Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να φτάσουμε στο 2%», δήλωσε στην τηλεόραση του Bloomberg τον Ιανουάριο.
Πανικός ή ηπιότητα
Ένας κίνδυνος είναι να κινηθεί η ΕΚΤ πιο γρήγορα και να προκληθεί πανικός ότι η ζώνη του ευρώ δεν οδεύει προς την ήπια προσγείωση που οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής έχουν εκφράσει την πεποίθηση ότι θα επιτύχουν. Οι αξιωματούχοι θα μπορούσαν επίσης να αντιμετωπίσουν κατηγορίες ότι ενήργησαν πολύ αργά, για άλλη μια φορά.
Τα περιστέρια, όπως ο Μάριο Σεντένο της Πορτογαλίας, τάσσονται υπέρ μιας «σταδιακής» διαδικασίας που θα αρχίσει νωρίτερα – ανησυχώντας ότι η καθυστέρηση θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν πήχη πάνω από τον στόχο του πληθωρισμού.
«Κάτι θα πρέπει να συμβεί για να μειώσει η ΕΚΤ τα επιτόκια με ταχύτερα βήματα, όπως μια γρήγορη επιδείνωση της οικονομικής κατάστασης ή μια ξαφνική, ισχυρή υποχώρηση του πληθωρισμού», δήλωσε ο Joerg Angele, οικονομολόγος της εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων Bantleon, προσθέτοντας ότι «Η οικονομία μπορεί να φαίνεται αδύναμη, αλλά η αγορά εργασίας είναι ανθεκτική. Επομένως, υπάρχει αρκετός χρόνος για να το κάνουμε αργά».
Ο ίδιος προβλέπει τέσσερις μειώσεις κατά ένα τέταρτο της μονάδας, με την έναρξη να τοποθετείται τον Απρίλιο, με αποτέλεσμα το επιτόκιο καταθέσεων να διαμορφωθεί στο 3% έως τον Σεπτέμβριο – ένα επίπεδο που αναμένει ότι η ΕΚΤ θα διατηρήσει τουλάχιστον έως το τέλος του 2025.
Παραγωγικότητα και δημογραφικό
«Το φυσικό επιτόκιο στη ζώνη του ευρώ – με την επιδείνωση των δημογραφικών στοιχείων και την ανύπαρκτη αύξηση της παραγωγικότητας – είναι κοντά στο 1% στην καλύτερη περίπτωση, και προς τα εκεί θα κατευθυνθούν πιθανότατα τα επιτόκια της ΕΚΤ μεσοπρόθεσμα», δήλωσε ο Nerijus Maciulis, επικεφαλής οικονομολόγος της Swedbank.
Αναμένει επίσης μια πρώτη κίνηση τον Απρίλιο, αλλά στη συνέχεια βλέπει μειώσεις σε κάθε συνεδρίαση μέχρι τον Ιούνιο του 2025, αφήνοντας το επιτόκιο καταθέσεων μόλις στο 1,5%. Δεν αποκλείει ταχύτερα βήματα, λέγοντας ότι «θα γίνει φανερό τους επόμενους μήνες ότι δεν υπάρχουν καθόλου πληθωριστικοί παράγοντες».
Οι παύσεις είναι πράγματι πιθανές, σύμφωνα με τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Κροατίας Μπόρις Βούιτσιτς. Και όσο ο πληθωρισμός διατηρεί τη δύναμη να αιφνιδιάζει προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, το απρόβλεπτο θα παραμείνει.