«Μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στην ολιστική και πολυεπίπεδη αντιμετώπιση του προβλήματος της φοροδιαφυγής, τη φορολογική δικαιοσύνη και την εξασφάλιση των απαιτούμενων πόρων για την ενίσχυση της κοινωνικής πολιτικής», περιλαμβάνει, σύμφωνα με την κυβέρνηση, το νομοσχέδιο για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής που ψηφίζεται σήμερα στην ολομέλεια.
Το κενό ΦΠΑ, δηλαδή τα χρήματα που χάνει το δημόσιο από τη μη είσπραξη ΦΠΑ, έχει περιοριστεί τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν τις προηγούμενες ημέρες στην Επιτροπή Οικονομικών της Βουλής. Βάσει αυτών, «το κενό ΦΠΑ, από το 23%, όπως το υπολογίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το 2018, περιορίστηκε στο 17,8% το 2021». Το υπουργείο Οικονομικών εκτιμά ότι το κενό ΦΠΑ, φέτος, θα περιοριστεί στο 15%. Στόχος είναι το κενό στον ΦΠΑ να φτάσει στο μέσο όρο της Ε.Ε. που σήμερα είναι 9% έως το 2026-2027.
Στη μείωση του κενού ΦΠΑ έχουν συντελέσει οι ψηφιακές συναλλαγές, όπως όμως τονίζει το υπουργείο Οικονομικών, η προσπάθεια αυτή πρέπει να συνεχιστεί και υπηρετείται από το νομοσχέδιο που τίθεται σήμερα στην κρίση της ολομέλειας.
Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης έχει δηλώσει ότι:
-ολοκληρώνεται, τους πρώτους μήνες του 2024, η διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS. Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα εκδίδονται οι υπουργικές αποφάσεις που εκκρεμούν και οι απαιτούμενες διοικητικές πράξεις.
-τις επόμενες ημέρες εκδίδεται υπουργική απόφαση για την επέκταση του συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών και στους υπόλοιπους κλάδους λιανικής.
-για την υποχρεωτικότητα των ηλεκτρονικών τιμολογίων, η κυβέρνηση θα υποβάλει «σύντομα» σχετικό αίτημα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεδομένου ότι απαιτείται η έγκρισή της.
-μέσα στο 2024 εφαρμόζεται υποχρεωτικά το σύστημα mydata για την ηλεκτρονική υποβολή των παραστατικών προς την ΑΔΑΕ και ως προς τα έσοδα και ως προς τα έξοδα.
– η αγοραπωλησία ακινήτων θα γίνεται αποκλειστικά με τραπεζικά μέσα πληρωμής, όχι με μετρητά. Μέχρι σήμερα, ένα σημαντικό ποσοστό αγοραπωλησιών, που υπερβαίνει το 20%, γίνονταν και γίνονται είτε μόνο με μετρητά ή με τραπεζικά μέσα και μετρητά, με μεικτό τρόπο.
– ενεργοποιείται το «ψηφιακό δελτίο αποστολής», πιλοτικά από τις αρχές του 2024 και πλήρως μέχρι το τέλος του έτους, με την έκδοση όλων των αναγκαίων υπουργικών αποφάσεων και διοικητικών πράξεων. Το «ψηφιακό δελτίο αποστολής» είναι ένα ακόμη «όπλο» στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής κατά τη διακίνηση αγαθών.
– Αυξάνεται το πρόστιμο χρήσης μετρητών άνω των 500 ευρώ σε ποσό διπλάσιο της συναλλαγής.
– θεσμοθετείται η πληρωμή του 50% των προνοιακών επιδομάτων μέσω χρεωστικών καρτών.
– Επιβάλλεται διακοπή συνεργασίας των εταιρειών εμπορίας καυσίμων με παραβάτες λαθρεμπορίας.
– Ρυθμίζεται η αγορά βραχυχρόνιων μισθώσεων.
Το τεκμαρτό εισόδημα
Το σχέδιο νόμου καθιερώνει ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα έως του ποσού των 50.000 ευρώ από επιχειρηματική δραστηριότητα φυσικών προσώπων. Ελεύθερος επαγγελματίας ή επιτηδευματίας ή αυτοαπασχολούμενος τεκμαίρεται ότι προσφέρει εργασία τουλάχιστον ίσης αξίας και αμοιβής με αυτή του εργαζόμενου που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό του εργαζόμενου που ο ίδιος απασχολεί. Το ποσό αυτό αυξάνεται κατά 10% μετά την πρώτη εξαετία της επαγγελματικής δραστηριότητας, επιπλέον 10% μετά την πάροδο μιας τριετίας, και επιπλέον 10% μετά την πάροδο και δεύτερης τριετίας, μετά την πρώτη εξαετία. Επιπλέον, τεκμαίρεται ότι το κέρδος του περιλαμβάνει και ένα ποσοστό 10% επί του εργατικού κόστους, μέχρι του ποσού των 15.000 ευρώ. Το τεκμήριο προσαυξάνεται και με βάση τον κύκλο εργασιών που πραγματοποιεί ο ελεύθερος επαγγελματίας, σε σχέση με τον μέσο όρο του κύκλου εργασιών του ίδιου (δευτεροβάθμιου) Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας – ΚΑΔ. Το σύνολο του τεκμηρίου δεν μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 50.000 ευρώ ετησίως. Ο προσδιορισμός είναι μαχητός και ο φορολογούμενος μπορεί να αποδείξει περιστατικά που οδηγούν αντικειμενικά στη μείωση της επαγγελματικής δραστηριότητας, όπως στρατιωτική θητεία, φυλακή, νοσηλεία, εγκυμοσύνη, εποχικότητα. Ο υπόχρεος έχει δικαίωμα να ζητήσει έλεγχο της επιχείρησής του, προκειμένου να αποδείξει ότι το εισόδημα που προκύπτει από τα βιβλία του είναι πραγματικό.
Η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών δηλώνει ότι στόχος, από την μια, είναι οι μισθωτοί, οι συνταξιούχοι και οι συνεπείς ελεύθεροι επαγγελματίες να μην αισθάνονται θύματα της φορολογικής πολιτικής και από την άλλη όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν δήλωναν τα πραγματικά τους εισοδήματα να συμβάλλουν και αυτοί στον βαθμό που τους αναλογεί στα συνολικά φορολογικά έσοδα. «Η δική μου συνείδηση λέει ότι δεν μπορώ να δέχομαι, ο ελεύθερος επαγγελματίας να πληρώνει πολύ λιγότερο φόρο από τον μέσο υπάλληλο του. Αν εσείς θέλετε να τα πληρώνουν όλα οι μισθωτοί και συνταξιούχοι, να έχετε το θάρρος να το πείτε ξεκάθαρα», έχει δηλώσει, κατ΄ επανάληψη, τις τελευταίες ημέρες, ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης. Στην επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, όπου συζητήθηκε το νομοσχέδιο, ο κ. Χατζηδάκης αναφέρθηκε σε «επίσημα στοιχεία από την ΑΑΔΕ, σύμφωνα με τα οποία το 71% των ελεύθερων επαγγελματιών δήλωσε πέρυσι εισοδήματα χαμηλότερα από τον κατώτατο μισθό. Το 27% δηλώνει συνεχώς επί πέντε έτη ζημιές ή μηδενικά εισοδήματα» και «μεσοσταθμικά, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, που δηλώνουν κάτω από 10.000 ευρώ, πληρώνουν φόρο 867 ευρώ, ενώ ο μέσος φορολογούμενος πληρώνει 1.160 ευρώ». Στο κλίμα αυτό, ο κ. Χατζηδάκης κάλεσε πολλές φορές τους βουλευτές των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που διατυπώνουν σφοδρές επικρίσεις για την εισαγωγή του τεκμαιρόμενου εισοδήματος, «να σκεφτούν αν θεωρούν δίκαιο ο υπάλληλος να πληρώνει περισσότερο από τον εργοδότη του».
Επιστημονική Υπηρεσία
Το βράδυ της Τρίτης, αναρτήθηκε στον ιστότοπο της Βουλής η έκθεση της Επιστημονικής Υπηρεσίας, επί του νομοσχεδίου. Σύμφωνα με την έκθεση, το Σύνταγμα δεν αποκλείει τη θέσπιση, κατά τρόπο γενικό και απρόσωπο, τεκμηρίων προς σύλληψη της φοροδιαφυγής, υπό την προϋπόθεση όμως ότι τα τεκμήρια ανταποκρίνονται στα δεδομένα της κοινής πείρας και ότι είναι μαχητά.
Το επιστημονικό συμβούλιο διατυπώνει τον προβληματισμό του ως προς το ζήτημα των «δεδομένων της κοινής πείρας», ως ένδειξη για το παραγόμενο εισόδημα. Όπως, μεταξύ άλλων επισημαίνεται στην έκθεση, δεν υπάρχει ανάπτυξη των εμπειρικών δεδομένων στα οποία βασίστηκε η καταρχήν ταύτιση του ελάχιστου εισοδήματος των αυτοτελώς απασχολούμενων προσώπων και των ελεύθερων επαγγελματιών με τον νομοθετημένο κατώτατο μισθό ή τις αποδοχές του υψηλότερα αμειβόμενου απασχολούμενου υπαλλήλου κάθε υποχρέου. Προβληματισμός διατυπώνεται και κατά πόσο η βάση προσδιορισμού για το τεκμήριο συμβαδίζει με τις αποφάσεις του ΣτΕ που έκρινε ότι οι μισθωτοί και οι μη μισθωτοί τελούν υπό «ουσιωδώς διαφορετικές συνθήκες απασχολήσεως και παραγωγής εισοδήματος».
Το Επιστημονικό Συμβούλιο επισημαίνει ότι σε αντίθεση με τους μισθωτούς, το εισόδημα των μη μισθωτών είναι διαρκώς μεταβαλλόμενο, δεν συναρτάται, καταρχήν, με τους παράγοντες που διαμορφώνουν το ύψος του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή του μισθού του υψηλότερα αμειβόμενου απασχολούμενου υπαλλήλου, ενώ δεν αποκλείεται να είναι και αρνητικό (ζημίες), κυρίως στους τομείς της βιοτεχνίας και του εμπορίου. «Συνεπώς, η επίκληση των διδαγμάτων της κοινής πείρας για τη συναγωγή τεκμηρίου ως προς το ύψος του ελάχιστου καθαρού εισοδήματος από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτά ένα φυσικό πρόσωπο βάσει του νομοθετημένου κατώτατου μισθού ή, πολύ περισσότερο, των αποδοχών του υψηλότερα αμειβόμενου απασχολούμενου υπαλλήλου, παρίσταται, ενδεχομένως, προβληματική», αναφέρει το επιστημονικό συμβούλιο.
Όπως εξάλλου σημειώνεται, «δεδομένου ότι, κατά την κοινή πείρα, οι συνθήκες άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας είναι πολύ διαφορετικές στα μεγάλα αστικά κέντρα εν σχέσει προς τις μικρότερες πόλεις ή τα χωριά, με πληθυσμό άνω των 500 κατοίκων, επισημαίνεται ότι, ενδεχομένως, το τεκμήριο θα έπρεπε να διαρθρώνεται σε περισσότερα κλιμάκια αναλόγως της γεωγραφικής θέσης και του πληθυσμού της πόλης ή του χωριού εγκατάστασης του υποχρέου».
Τα κόμματα
Στην επιτροπή Οικονομικών της Βουλής, υπέρ του νομοσχεδίου δήλωσε η Νέα Δημοκρατία. Καταψήφισε σύσσωμη η αντιπολίτευση, προκαλώντας το αιχμηρότατο σχόλιο του υφυπουργού Οικονομικών Χάρη Θεοχάρη. «Δεν έχει σημασία για ποιον λόγο δεν θέλετε να στηρίξετε αυτό το νομοσχέδιο. Μπορεί να είναι ο λαϊκισμός σας. Μπορεί να είναι ο μικροκομματισμός. Μπορεί να είναι η πολιτική οκνηρία των εύκολων λύσεων. Όμως, σας παρακαλώ σταματήστε να είστε πολιτικοί αβανταδόροι της φοροδιαφυγής», είπε ο Χάρης Θεοχάρης και υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση λογοδοτεί μόνο στην κοινωνία που συμφωνεί με τις προωθούμενες διατάξεις.
Το τεκμαρτό εισόδημα για ελεύθερους επαγγελματίες και επιτηδευματίες, που εισάγει το νομοσχέδιο για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής, είναι μαχητό και η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να στηρίξει την ΑΔΑΕ στους ελέγχους, προκειμένου να ανταποκριθεί στο καθήκον της να ελέγξει σε εύλογο χρόνο, ανέφερε ο υφυπουργός Οικονομικών.
«Τασσόμαστε ξεκάθαρα υπέρ της επιχειρηματικότητας και κατά της φοροδιαφυγής, υπέρ της νομιμότητας και κατά της παραβατικότητας, υπέρ των πολλών και των συνεπών», είναι η θέση της Νέας Δημοκρατίας, όπως αυτή διατυπώθηκε από τον εισηγητή της Ξενοφώντα Μπαραλιάκο.
Η διάταξη είναι οριζόντια, αναχρονιστική, άδικη, κρύβει την παντελή αδυναμία της κυβέρνησης να πιάσει την πραγματική φοροδιαφυγή, είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ, όπως αυτή διατυπώθηκε από τον εισηγητή του Γιώργο Γαβρήλο. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει προειδοποιήσει ότι το τεκμαρτό εισόδημα θα οδηγήσει στην απόγνωση τον μέσο αυτοαπασχολούμενο και μικρομεσαίο επιχειρηματία. Ζητά δε να θεσπιστεί αφορολόγητο στα 10.000 ευρώ για όλους και ενεργοποίηση του ακατάσχετου επαγγελματικού λογαριασμού.
Μολονότι βρισκόμαστε στην ψηφιακή εποχή, το νομοσχέδιο μας γυρίζει τρεις με τέσσερις δεκαετίες πίσω, με την επιβολή κεφαλικού φόρου στους ελεύθερους επαγγελματίες, είναι η θέση που έχει διατυπώσει και το ΠΑΣΟΚ, δια του ειδικού αγορητή του Πάρι Κουκουλόπουλου.
«Πρόκειται για μία κατά μέτωπο επίθεση στους πιο ευάλωτους οικονομικά επαγγελματίες και τις πιο μικρές των ατομικών επιχειρήσεων», είναι η θέση του ΚΚΕ, όπως αυτή διατυπώθηκε από τον ειδικό αγορητή του Χρήστο Τσοκάνη, ο οποίος μάλιστα προειδοποίησε ότι, με την αύξηση του δηλωμένου εισοδήματος, θα περικοπούν προνοιακά επιδόματα.
«Η μείωση του μνημονιακού τέλους επιτηδεύματος το οποίο, βέβαια, θα καλύπτεται από το νέο κεφαλικό φόρο, αποτελούσε κρυφή ατζέντα της Κυβέρνησης, αφού δεν τον είχε στο προεκλογικό της πρόγραμμα», είναι η θέση της Ελληνικής Λύσης, όπως αυτή διατυπώθηκε από τον Βασίλη Βιλιάρδο.
«Η κυβέρνηση κυνηγάει, με οριζόντια φορολογικά μέτρα, τις μικρομεσαίες τάξεις, ενώ υπάρχει πλήρης ασυλία για τους μεγάλους επενδυτές, τις μεγάλες εταιρείες και τις τράπεζες», είναι η θέση των «Σπαρτιατών», όπως διατυπώθηκε από τον ειδικό αγορητή τους Ιωάννη Κόντη.
«Η προτεινόμενη φορολόγηση των φυσικών προσώπων που ασκούν ατομική επιχείρηση, τους ελεύθερους επαγγελματίες, τους αυτοαπασχολούμενους, παρουσιάζει πολλές αδυναμίες, αδικίες και ελαττώματα, από πρακτικής, οικονομικής και νομικής απόψεως», δήλωσε η «Νίκη» δια του ειδικού αγορητή της Ανδρέα Βορύλλα που επισήμανε ότι στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει ούτε ένα άρθρο, που να αντιμετωπίζει τη φοροδιαφυγή των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών και των μεγάλων ομίλων, που δραστηριοποιούνται στη χώρα.
Το τεκμαρτό εισόδημα «δεν στέκει καμίας λογικής, ηθικής και δικαιοσύνης», δηλώνει η Πλεύση Ελευθερίας, η οποία δια της ειδικής της αγορήτριας Ελένης Καραγεωργοπούλου, κατήγγειλε ότι για την κυβέρνηση, θεωρούνται όλοι οι ελεύθεροι επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενοι ένοχοι και θα πρέπει εκείνοι να αποδείξουν την αθωότητά τους, την ίδια ώρα που μεγάλες εταιρείες και όμιλοι, όπως και σειρά τηλεοπτικών μέσων, δηλώνουν επί σειρά ετών ζημίες.
Μείωση 50% στο τέλος επιτηδεύματος
Το νομοσχέδιο για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής που ψηφίζεται σήμερα στην ολομέλεια φέρνει μείωση του τέλους επιτηδεύματος, ανά κατηγορία, στους επιτηδευματίες και τους ασκούντες ελευθέριο επάγγελμα, άμεσα από το φορολογικό έτος 2024, κατά 50%. Σύμφωνα με την κυβέρνηση, υλοποιείται μια βασική προεκλογική δέσμευση που είχε αναλάβει η Νέα Δημοκρατία.
Το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, στην έκθεσή του, εκτιμά ότι τα έσοδα από τη μείωση του τέλους επιτηδεύματος, θα μειωθούν κατά 164 εκατομμύρια ευρώ περίπου, για τα έτη 2024 και εντεύθεν.
«Είχαμε πει ότι θα καταργήσουμε το τέλος επιτηδεύματος σε ορίζοντα τριετίας και το καταργούμε νωρίτερα, σε ορίζοντα διετίας. Είχαμε πει επίσης ότι αυτό θα συνδυαστεί με την φορολογική συμμόρφωση του κλάδου και αυτό επιδιώκουμε», έχει δηλώσει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης.
«Στόχος μας είναι η πλήρης κατάργηση σε ορίζοντα διετίας. Το ξεκινάμε ένα χρόνο νωρίτερα, το τελειώνουμε και ένα χρόνο νωρίτερα, και ολοκληρώνεται η κατάργησή του κατευθείαν σε δύο χρόνια, αν όλα φυσικά πάνε καλά σε σχέση με την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής», έχει δηλώσει ο υφυπουργός Οικονομικών Χάρης Θεοχάρης.
«Μειώνουμε κατά 50% το τέλος επιτηδεύματος, για όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες, ασχέτως του αν δηλώνουν εισοδήματα υψηλότερα από το ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα, με την προοπτική της οριστικής κατάργησής του στα επόμενα δύο χρόνια», δηλώνει η ΝΔ.
Η αντιπολίτευση όμως δηλώνει ότι υπάρχει ο δημοσιονομικός χώρος να καταργηθεί εντελώς, στο 100%, το τέλος επιτηδεύματος. Κατηγορεί παράλληλα την κυβέρνηση ότι φέρνει τώρα τη μείωση 50%, προκειμένου να επιβάλει το τεκμαρτό εισόδημα στους ελεύθερους επαγγελματίες.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ