Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 4 Φεβρουαρίου.
Είναι μια παγκόσμια πρωτοβουλία υπό την ηγεσία της Ένωσης για τον Διεθνή Έλεγχο του Καρκίνου (UICC) με σκοπό την ευαισθητοποίηση, την προώθηση της πρόληψης και την κινητοποίηση δράσης κατά του καρκίνου.
Το 2025, η καμπάνια εισάγει ένα νέο θέμα: “United by Unique” (Ενωμένοι από το Μοναδικό), δίνοντας έμφαση σε μια ανθρωποκεντρική προσέγγιση στη φροντίδα του καρκίνου.
Η επίπτωση του καρκίνου σε παγκόσμιο επίπεδο
Ο καρκίνος παραμένει η κύρια αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), το 2022, υπολογίζεται ότι υπήρχαν 20 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις καρκίνου και 9,7 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως. Αυτό ισοδυναμεί σε περίπου 1 στους 5 ανθρώπους να αναπτύσσουν καρκίνο στη ζωή τους, με περίπου 1 στους 9 άνδρες και 1 στις 12 γυναίκες να πεθαίνουν από τη νόσο.
Οι πιο συχνοί καρκίνοι
- Καρκίνος του πνεύμονα: Ο πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος και η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο παγκοσμίως, με σχεδόν 2,5 εκατομμύρια διαγνώσεις και 1,8 εκατομμύρια θανάτους.
- Καρκίνος του μαστού: Ο πιο συχνά διαγνωσμένος καρκίνος και η κύρια αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες.
- Καρκίνος παχέος εντέρου: Σημαντική συμβολή στην επίπτωση του καρκίνου και τη θνησιμότητα τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες.
- Καρκίνος του προστάτη: Μεταξύ των ανδρών, ο καρκίνος του προστάτη είναι από τις πιο συχνές διαγνώσεις καρκίνου.
Πρόσφατες εξελίξεις στην έρευνα για τον καρκίνο
Στο πεδίο της έρευνας για τον καρκίνο έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι με στόχο τη βελτίωση της διάγνωσης, της θεραπείας και των αποτελεσμάτων των ασθενών.
Εξατομικευμένη Ιατρική
Τον Ιούνιο του 2024, επιστήμονες του NIH ανέπτυξαν ένα εργαλείο τεχνητής νοημοσύνης, για να προβλέψουν πώς θα ανταποκριθούν οι ασθενείς με καρκίνο στην ανοσοθεραπεία, ενισχύοντας την εξατομίκευση των σχεδίων θεραπείας.
Γονιδιωματικές ανακαλύψεις
Τον Απρίλιο του 2024, μια ανάλυση εντόπισε 50 νέες γονιδιωματικές περιοχές, που σχετίζονται με τον κίνδυνο καρκίνου του νεφρού, παρέχοντας βαθύτερες γνώσεις σχετικά με τους γενετικούς παράγοντες, που συμβάλλουν στην ανάπτυξη καρκίνου.
Καινοτόμες θεραπείες
Οι ερευνητές έχουν εξερευνήσει εξατομικευμένα mRNA εμβόλια κατά του καρκίνου, τα οποία προσαρμόζουν τη θεραπεία στα ατομικά προφίλ ασθενών, προσφέροντας μια πολλά υποσχόμενη οδό για αποτελεσματική θεραπεία του καρκίνου.
Προληπτικά μέτρα κατά του καρκίνου
Αν και δεν μπορούν να προληφθούν όλοι οι καρκίνοι, η υιοθέτηση ορισμένων αλλαγών στον τρόπο ζωής μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο:
- Αποφύγετε το κάπνισμα: Η εξάλειψη της χρήσης καπνού είναι ζωτικής σημασίας, καθώς είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για διάφορους καρκίνους.
- Υγιεινή διατροφή: Η τήρηση μιας ισορροπημένης διατροφής πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά και δημητριακά ολικής αλέσεως, με ταυτόχρονο περιορισμό των επεξεργασμένων τροφίμων μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου.
- Τακτική σωματική δραστηριότητα: Η συνεπής άσκηση βοηθά στη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, μειώνοντας τον κίνδυνο αρκετών τύπων καρκίνου.
- Περιορίστε το αλκοόλ: Η μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, όπως του ήπατος, του μαστού και του παχέος εντέρου.
- Αντιηλιακή προστασία: Η χρήση αντηλιακού και η αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο μπορεί να αποτρέψει τον καρκίνο του δέρματος.
- Εμβολιασμοί: Ο εμβολιασμός κατά ιών όπως ο HPV και η ηπατίτιδα Β μπορεί να αποτρέψει τους καρκίνους, που σχετίζονται με αυτές τις λοιμώξεις.
- Τακτικοί προληπτικοί έλεγχοι: Η τήρηση ενός προγράμματος συνιστώμενων προληπτικών εξετάσεων διευκολύνει την έγκαιρη ανίχνευση καρκίνων, βελτιώνοντας τα αποτελέσματα της θεραπείας.
Πώς έχει αλλάξει το παγκόσμιο βάρος του καρκίνου στην κοινωνία την τελευταία δεκαετία;
Την τελευταία δεκαετία, το παγκόσμιο βάρος του καρκίνου έχει αυξηθεί σημαντικά. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ), τα κρούσματα καρκίνου έχουν αυξηθεί λόγω της γήρανσης του πληθυσμού, των αλλαγών στον τρόπο ζωής και πολλών περιβαλλοντικών παραγόντων. Οι προβλέψεις υποδηλώνουν ότι έως το 2040, το παγκόσμιο βάρος του καρκίνου θα μπορούσε να αυξηθεί περισσότερο από 50%, με δυσανάλογο αντίκτυπο στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος, όπου η πρόσβαση στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι περιορισμένη.
Τι ρόλο παίζει η έγκαιρη διάγνωση στη βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης από καρκίνο;
Η έγκαιρη ανίχνευση είναι κρίσιμη για τη βελτίωση των ποσοστών επιβίωσης του καρκίνου, επειδή επιτρέπει τη θεραπεία όταν η νόσος βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο, συχνά πριν εξαπλωθεί. Καρκίνοι όπως ο καρκίνος του μαστού, του τραχήλου της μήτρας, του παχέος εντέρου και του δέρματος έχουν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης, όταν διαγνωστούν έγκαιρα. Προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, όπως μαστογραφίες, τεστ Παπανικολάου, κολονοσκόπηση και τεστ HPV, βοηθούν στον εντοπισμό προκαρκινικών καταστάσεων ή καρκίνων πρώιμου σταδίου, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχούς θεραπείας και μειώνοντας τη θνησιμότητα.
Πώς η κοινωνικοοικονομική κατάσταση επηρεάζει τα αποτελέσματα του καρκίνου;
Η κοινωνικοοικονομική κατάσταση παίζει σημαντικό ρόλο στην έκβαση του καρκίνου. Τα άτομα με χαμηλότερο σχετικό επίπεδο αντιμετωπίζουν συχνά εμπόδια στην υγειονομική περίθαλψη, όπως περιορισμένη πρόσβαση σε προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου, υπηρεσίες έγκαιρης ανίχνευσης και προηγμένες θεραπείες. Είναι επίσης πιο πιθανό να εκτεθούν σε παράγοντες κινδύνου για καρκίνο, όπως η χρήση καπνού, η ανθυγιεινή διατροφή και οι επαγγελματικοί κίνδυνοι. Αυτές οι ανισότητες έχουν ως αποτέλεσμα υψηλότερα ποσοστά εμφάνισης καρκίνου και χειρότερα αποτελέσματα επιβίωσης σε μειονεκτούντες πληθυσμούς. Η αντιμετώπιση αυτών των ανισοτήτων αποτελεί βασικό στόχο των παγκόσμιων πρωτοβουλιών ελέγχου του καρκίνου, όπως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καρκίνου.
Ποιες είναι μερικές αναδυόμενες θεραπείες για τον καρκίνο που περιμένουμε το 2025;
Το 2025, αρκετές αναδυόμενες θεραπείες για τον καρκίνο κερδίζουν την προσοχή:
- Εξατομικευμένα mRNA εμβόλια: Με βάση την επιτυχία της τεχνολογίας mRNA, αυτά τα εμβόλια έχουν σχεδιαστεί, για να προκαλούν ανοσολογικές αποκρίσεις, προσαρμοσμένες στις συγκεκριμένες μεταλλάξεις καρκίνου ενός ατόμου.
- CAR-T Cell Therapy: Αυτή η καινοτόμος θεραπεία περιλαμβάνει την τροποποίηση των ανοσοποιητικών κυττάρων ενός ασθενούς, ώστε να στοχεύουν και να καταστρέφουν τα καρκινικά κύτταρα πιο αποτελεσματικά.
- Υγρές βιοψίες: Μια μη επεμβατική τεχνική που ανιχνεύει καρκινικούς βιοδείκτες στο αίμα, επιτρέποντας έγκαιρη διάγνωση και παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία σε πραγματικό χρόνο.
- Φροντίδα καρκίνου με συμβολή Τεχνητής Νοημοσύνης: Η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται για την πρόβλεψη της ανταπόκρισης στη θεραπεία, τη βελτιστοποίηση των συνδυασμών φαρμάκων και τη βελτίωση της ακρίβειας της διάγνωσης του καρκίνου.
Αυτές οι εξελίξεις αναμένεται να φέρουν επανάσταση στη θεραπεία του καρκίνου, προσφέροντας πιο στοχευμένες, αποτελεσματικές και λιγότερο επεμβατικές επιλογές για τους ασθενείς
.Πηγές: who.int, uicc.org, cancer.gov, cancer.org, cdc.gov