Ενώ προμηθευτές και σούπερ μάρκετ ακόμη «ψάχνονται» για το πώς θα εφαρμοστούν τα πρόσφατα μέτρα του υπουργείου Ανάπτυξης για την καταπολέμηση της ακρίβειας, έχουν αρχίσει να διαμορφώνονται τα «στρατόπεδα» των κερδισμένων και των χαμένων.
Αναμφίβολα όλοι όσοι πρόλαβαν να κάνουν ανατιμήσεις πριν από τις 10 Ιανουαρίου 2024 λογίζονται στους «τυχερούς» σύμφωνα με πηγές της αγοράς, καθώς δεν θα υποστούν τη βάσανο της τρίμηνης απαγόρευσης των προσφορών.
Δεδομένου ότι οι καταναλωτές έχουν «εκπαιδευτεί» να ψωνίζουν μέσω προσφορών οι προμηθευτικές εταιρείες δεν ρισκάρουν να χάσουν αυτό το «asset». Εξ ου και κάποιοι μεγάλοι προμηθευτές– μετρημένοι στα δάχτυλα του ενός χεριού όπως αναφέρουν στελέχη της οργανωμένης λιανικής – προχώρησαν σε ανάκληση των τιμοκαταλόγων που είχαν γνωστοποιήσει μετά τις 10 Ιανουαρίου στα σούπερ μάρκετ, καθώς περιείχαν ανατιμήσεις.
Ακόμη και αν το λειτουργικό κόστος αυξάνεται σημαντικά, όπως στην περίπτωση του χυμού πορτοκαλιού που ελέω κλιματικής κρίσης μετατρέπεται σταδιακά στο νέο… ελαιόλαδο προκαλώντας ισχυρό πονοκέφαλο στις βιομηχανίες μιας και οι τιμές έχουν ανέβει έως και 150%, όποιος πρόλαβε, πρόλαβε.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων. Μην έχοντας προλάβει να αυξήσει τις τιμές χονδρικής, όπως κάποιες άλλες εταιρείες μεταξύ των οποίων και η Coca Cola 3E, η Ηπειρωτική Βιομηχανία Εμφιαλώσεων πήρε πίσω τις ανατιμήσεις για την πορτοκαλάδα που έχει κοινοποιήσει στα σούπερ μάρκετ, μετά τη ρύθμιση για την απαγόρευση οποιασδήποτε προωθητικής ενέργειας επί τρεις μήνες.
Σε κάθε περίπτωση ωστόσο, το μέτρο της απαγόρευσης των προωθητικών ενεργειών εάν έχουν προηγηθεί αυξήσεις τιμών θα λειτουργήσει ως φρένο στις ανατιμήσεις λένε οι παράγοντες της αγοράς, με τους καταναλωτές να είναι στην πλευρά των κερδισμένων.
Επειδή όμως στο εμπόριο τίποτα δεν είναι «άσπρο – μαύρο» υπάρχει και το ενδεχόμενο να οδηγηθούμε σε μείωση των προσφορών, άρα σε βάθος χρόνου να μην αλλάξει κάτι σε επίπεδο τελικής επιβάρυνσης των καταναλωτών.
Υπάρχει και το μέτρο που προβλέπει ότι σε 12 κατηγορίες προϊόντων, όπως απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων, απορρυπαντικά για πλύσιμο ρούχων στο χέρι, απορρυπαντικά πλυντηρίου πιάτων, απορρυπαντικά για πλύση πιάτων στο χέρι, καθαριστικά επιφανειών παντός είδους, χλωρίνες, σαμπουάν και conditioner, αφρόλουτρα, σαπούνια σε υγρή μορφή, σαπούνια σε στερεά μορφή, οδοντόκρεμες, βρεφικές και παιδικές πάνες, οι προμηθευτές θα πρέπει να μειώσουν την αρχική τιμή, μείωση η οποία θα πρέπει κατ’ ελάχιστον να ισούται με το 30% του αθροίσματος των πιστώσεων, εκπτώσεων ή άλλων παροχών που χορηγήθηκαν στο λιανεμπόριο το 2023 επί της αρχικής τιμής της 31ης Δεκεμβρίου 2023.
Εδώ ορισμένα σούπερ μάρκετ θέτουν ζήτημα μείωσης του ήδη μικρού περιθωρίου κέρδους τους, ζητώντας από τους προμηθευτές να αυξήσουν τις παροχές, υπενθυμίζοντας ότι ο κλάδος είχε το 2022 καθαρή κερδοφορία 1,5% επί του κύκλου εργασιών.
Από την πλευρά της ελληνικής βιομηχανίας κάποιοι ήδη κάνουν λόγο για περιθωριοποίηση των «μικρών», καθώς δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα για περισσότερες παροχές, π.χ. να συμμετέχουν στα διαφημιστικά φυλλάδια.
Υπάρχει βεβαίως και το ιδανικό σενάριο να χάσουν όλοι… κερδίζοντας. Δηλαδή να αποδεχθούν την απώλεια και δεδομένου ότι η μείωση των τιμών είναι πιθανόν να οδηγήσει σε μία μικρή αύξηση του όγκου των πωλήσεων αντισταθμίζοντας έτσι την μείωση του μεικτού περιθωρίου.
Πώς διαμορφώνονται οι τιμές
Το εγχώριο καλάθι των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων (FMCG) κατέγραψε μεσοσταθμική ανατίμηση 9% για την περσινή χρονιά με βάση τα στοιχεία της NielsenIQ.
Στην κατηγορία των τροφίμων και ποτών η αύξηση των τιμών ήταν της τάξεως του 9%, με τη ζήτηση να παραμένει αμετάβλητη σε σχέση με το 2022. Η επίδοση αυτή κινείται κόντρα με την πορεία που κατέγραψε το 2023 ο δείκτης του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών που αποτυπώνει τις τιμές των τροφίμων παγκοσμίως. Σύμφωνα με τον FAO, ο δείκτης βρέθηκε κατά μέσο όρο στις 118,5 μονάδες τον τελευταίο μήνα του 2023, όντας μειωμένος κατά 1,5% από τον Νοέμβριο και κατά 10,1% από τον Δεκέμβριο του 2022. Η μείωση συνεχίζεται και εφέτος, με τον δείκτη να διαμορφώνεται κατά μέσο όρο σε 118 μονάδες τον Ιανουάριο, μειωμένος κατά 1% σε σχέση με τον Δεκέμβριο και κατά 10,4% σε σχέση με την αντίστοιχη τιμή του πριν από ένα χρόνο.
Αυξητική τάση επίσης στο +9% παρουσίασαν και οι κατηγορίες που αφορούν στα προϊόντα προσωπικής περιποίησης, με την διαφορά ότι η πιο μετριοπαθής αύξηση των τιμών τόνωσε την κατανάλωση αυτών των κατηγοριών.
Την πιο υψηλή ωστόσο αύξηση πωλήσεων σε αξία την σημείωσαν τα προϊόντα οικιακής χρήσης στο σύνολό τους με τις τεμαχιακές πωλήσεις τους να αυξάνονται επίσης, κατά 0,8%.
Νέες ανατιμήσεις τον Ιανουάριο
Σύμφωνα με πληροφορίες του ΟΤ ανοδικά κινήθηκαν οι τιμές και τον Ιανουάριο αν και με χαμηλότερο ρυθμό και μένει να αποδειχθεί ότι φέτος θα ξεκινήσει η εξισορρόπηση, όπως υποστηρίζει η αγορά και το κυβερνητικό επιτελείο, ή εάν θα επιβεβαιωθούν όσοι αναφέρουν ότι στην τσέπη του καταναλωτή τα νέα μέτρα δεν θα έχουν σοβαρή –θετική- επίπτωση.
Έτσι κι αλλιώς τα τελευταία στοιχεία της Eurostat για τον Ιανουάριο έδειξαν ότι η Ελλάδα εμφανίζει υψηλότερο ρυθμό αύξησης στις τιμές των τροφίμων συγκριτικά με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Από τις χώρες για τις οποίες υπάρχει αυτή τη στιγμή διαθέσιμη εικόνα για την πορεία των τιμών των τροφίμων, η Ελλάδα είχε τον Ιανουάριο τη δεύτερη χειρότερη επίδοση στο +7,1% από +5,7% που εμφάνισε η Ευρωζώνη. Μόνο η Μάλτα έχει χειρότερη επίδοση από την ελληνική (+8,7%).